Parnik bagbançylyk oba hojalygy in engineeringener tehnologiýasy2022-nji ýylyň 14-nji oktýabrynda 17: 30-da Pekinde çap edildi

Dünýä ilatynyň yzygiderli köpelmegi bilen adamlaryň azyk önümlerine bolan islegi günsaýyn artýar we azyk iýmitlenmegi we howpsuzlygy üçin has ýokary talaplar öňe sürülýär.Yieldokary hasylly we ýokary hilli ekinleri ösdürip ýetişdirmek azyk meselelerini çözmegiň möhüm serişdesidir.Şeýle-de bolsa, adaty köpeltmek usuly köpeltmegiň ösüşini çäklendirýän ajaýyp görnüşleri ösdürip ýetişdirmek üçin köp wagt alýar.Her ýyl öz-özüni tozanlaýan ekinler üçin başlangyç ene geçişinden täze sort öndürmek üçin 10 ~ 15 ýyl gerek bolup biler.Şonuň üçin ekinleri köpeltmegiň ösüşini çaltlaşdyrmak üçin köpeltmegiň netijeliligini ýokarlandyrmak we nesil wagtyny gysgaltmak möhümdir.

Çalt köpeltmek ösümlikleriň ösüş depginini ýokarlandyrmak, güllemegi we miwäni çaltlaşdyrmak we doly ýapyk gözegçilik edilýän daşky gurşaw otagynda daşky gurşaw şertlerine gözegçilik etmek arkaly köpeltmek siklini gysgaltmagy aňladýar.Ösümlik zawody desgalarda ýokary takyk daşky gurşaw gözegçiligi arkaly ýokary öndürijilikli ekin önümçiligini gazanyp bilýän oba hojalygy ulgamydyr we çalt köpeltmek üçin amatly gurşawdyr.Zawodda ýagtylyk, temperatura, çyglylyk we CO2 konsentrasiýasy ýaly ekiş gurşawy şertleri birneme gözegçilikde saklanýar we daşarky howanyň täsirine täsir etmeýär.Gözegçilik edilýän daşky gurşaw şertlerinde iň oňat ýagtylyk intensiwligi, ýagtylyk wagty we temperatura ösümlikleriň dürli fiziologiki proseslerini, esasanam fotosintez we güllemegi çaltlaşdyryp biler, şeýlelik bilen ekinleriň ösüş wagtyny gysgaldyp biler.Ösümligiň ösmegine we ösüşine gözegçilik etmek üçin ösümlik zawody tehnologiýasyny ulanmak, gögermek ukyby bolan birnäçe tohum köpeltmek zerurlyklaryny kanagatlandyryp bilýänçä, miweleri öňünden ýygnamak.

Fotoperiod, ekinleriň ösüş sikline täsir edýän esasy daşky gurşaw faktory

Lightagtylyk sikli, bir günüň içinde ýagtylyk döwrüniň we garaňky döwrüň üýtgemegine degişlidir.Lightagtylyk aýlawy ekinleriň ösmegine, ösüşine, güllemegine we miwesine täsir edýän möhüm faktor.Lightagtylyk sikliniň üýtgemegini duýmak bilen ekinler wegetatiw ösüşden köpeliş ösüşine we doly güllemegine we miwesine üýtgäp biler.Dürli ekin görnüşleri we genotipler fotoperiod üýtgemelerine dürli fiziologiki täsirlere eýe.Uzyn güneşli ösümlikler, gün şöhlesiniň wagty gün şöhlesiniň kritiki uzynlygyndan ýokary bolansoň, güllemek wagty adatça süle, bugdaý we arpa ýaly fotoperiodyň uzalmagy bilen çaltlaşýar.Fotoperioda garamazdan bitarap ösümlikler tüwi, mekgejöwen we hyýar ýaly gülleýär.Pagta, soýa we tüwi ýaly gysga günlük ösümlikler güllemek üçin gün şöhlesiniň uzynlygyndan pes fotoperiod gerek.Emeli gurşaw şertlerinde 8 sagat ýagtylyk we 30 ℃ ýokary temperaturada, amarantanyň gülleýän wagty meýdan gurşawyndan 40 gün öňräk.16/8 sag ýagtylyk sikliniň (ýagty / garaňky) bejergisinde ýedi arpa genotipiniň hemmesi ir gülledi: Franklin (36 gün), Gairdner (35 gün), Gimmett (33 gün), serkerde (30 gün), flot (29) günler), Baudin (26 gün) we Lokýer (25 gün).

Emeli gurşawda nahal almak üçin düwünçejik medeniýeti ulanyp, bugdaýyň ösüş döwri gysgaldylyp, soňra 16 sagat şöhlelendirilip, her ýyl 8 nesil öndürilip bilner.Nohutyň ösüş döwri meýdan gurşawynda 143 günden 16 sagada çenli emeli teplisada 67 güne gysgaldyldy.Fotoperiody 20 sagada çenli uzaldyp, ony 21 ° C / 16 ° C (gije / gije) bilen birleşdirip, nohutyň ösüş döwri 68 güne gysgaldylyp, tohum goýmagyň derejesi 97,8% bolýar.Dolandyryş gurşawynyň şertinde, 20 sagatlyk fotoperiod bejergisinden soň, ekişden güllemäge 32 gün gerek bolýar we tutuş ösüş döwri 62-71 gün, bu meýdan şertlerinde 30 günden has gysga.22h fotoperiodly emeli teplisanyň ýagdaýynda bugdaýyň, arpanyň, zorlamagyň we nohutyň gülleýän wagty degişlilikde 22, 64, 73 we 33 gün gysgalýar.Tohumlaryň irki hasyly bilen birleşdirilende, irki hasyl tohumlarynyň gögeriş derejesi ortaça 92%, 98%, 89% we 94% -e ýetip biler, bu bolsa tohumçylyk zerurlyklaryny doly kanagatlandyryp biler.Iň çalt sortlar yzygiderli 6 nesil (bugdaý) we 7 nesil (bugdaý) öndürip biler.22 sagatlyk fotoperiodyň şertinde süleň gülleýän wagty 11 gün azaldy, gülläninden 21 gün soň azyndan 5 sany tohum tohum kepillendirilip bilner we bäş nesil her ýyl üznüksiz köpelip biler.22 sagatlyk yşyklandyrylan emeli teplisada mekgejöweniň ösüş döwri 115 güne çenli gysgalýar we ýylda 3-4 nesil köpelip bilýär.Emeli teplisada 24 sagat üznüksiz yşyklandyryş şertinde nohutyň ösüş sikli 145 günden 89 güne çenli azalýar we bir ýylda 4 nesil üçin köpelip bilýär.

Lightagtylygyň hili

Lightagtylyk ösümlikleriň ösmeginde we ösmeginde möhüm rol oýnaýar.Lightagtylyk, köp fotoreptorlara täsir edip, güllemegi dolandyryp biler.Gyzyl çyranyň (R) gök ýagtylyga (B) gatnaşygy ekin güllemegi üçin örän möhümdir.600 ~ 700nm gyzyl yşyk tolkun uzynlygy, fotosinteziň täsirini ýokarlandyryp biljek 660nm hlorofiliň siňdiriş derejesini öz içine alýar.400 ~ 500nm gök açyk tolkun uzynlygy ösümlikleriň fototropizmine, stomatal açylmagyna we nahal ösmegine täsir eder.Bugdaýda gyzyl çyranyň gök ýagtylyga bolan gatnaşygy 1 töweregi bolup, has ir güllemegine sebäp bolup biler.R: B = 4: 1 ýagtylygynyň hilinde orta we giç ýetişýän soýa görnüşleriniň ösüş döwri 120 günden 63 güne gysgaldyldy we ösümligiň beýikligi we ýokumly biomassasy azaldy, ýöne tohum hasyly täsir etmedi. , her ösümlik üçin azyndan bir tohum kanagatlandyryp bilýän we ýetişmedik tohumlaryň ortaça gögeriş derejesi 81,7% boldy.10 sagat yşyklandyryş we gök yşyk goşundy şertinde soýa ösümlikleri gysga we güýçli boldy, ekenden 23 gün soň gülledi, 77 günüň içinde ýetişdi we bir ýylda 5 nesil köpelip biler.

Gyzyl çyranyň uzak gyzyl çyra (FR) gatnaşygy ösümlikleriň güllemegine-de täsir edýär.Fotosensiw pigmentler iki görnüşde bar: uzak gyzyl ýagtylygyň siňdirilmegi (Pfr) we gyzyl çyranyň siňdirilmegi (Pr).Pes R: FR gatnaşygynda, duýgur pigmentler Pfr-den Pr-e öwrülýär, bu bolsa uzak günlük ösümlikleriň güllemegine sebäp bolýar.Degişli R: FR (0.66 ~ 1.07) sazlamak üçin LED yşyklary ulanmak ösümlik beýikligini ýokarlandyryp, uzak günlük ösümlikleriň güllemegine kömek edip biler (ertir şöhraty we snapdragon ýaly) we gysga günlük ösümlikleriň güllemegine päsgel berip biler (marigold ýaly) ).R: FR 3.1-den uly bolsa, mekgejöweniň gülleýän wagty gijikdirilýär.R: FR-den 1,9-a çenli peseltmek iň gowy gül effektini alyp biler we ekenden soň 31-nji günde gülläp biler.Gyzyl çyranyň güllemegiň päsgelçiligine täsiri fotosensiw pigment Pr.Geçirilen gözlegler, R: FR 3,5-den ýokary bolanda, bäş sany gök ösümligiň (nohut, nohut, giň noýba, mekgejöwen we lýupin) güllemegiň wagtynyň yza süýşüriljekdigini görkezdi.Amaranth we tüwiniň käbir genotiplerinde güllemegi degişlilikde 10 gün 20 gün öňe sürmek üçin uzak gyzyl çyra ulanylýar.

Tohum CO₂

CO₂fotosinteziň esasy uglerod çeşmesidir.Concentokary konsentrasiýa CO₂adatça C3 ýyllyk ösmegine we köpelmegine kömek edip biler, pes konsentrasiýaly CO₂uglerodyň çäklendirilmegi sebäpli ösüşi we köpeliş hasylyny azaldyp biler.Mysal üçin, tüwi we bugdaý ýaly C3 ösümlikleriniň fotosintetiki netijeliligi, CO köpelmegi bilen ýokarlanýar₂derejesi, biomassanyň köpelmegine we ir güllemegine getirýär.CO-nyň oňyn täsirini durmuşa geçirmek üçin₂konsentrasiýasynyň ýokarlanmagy, suwy we ýokumly üpjünçiligi optimizirlemek zerur bolup biler.Şonuň üçin çäklendirilmedik maýa goýum şertinde gidroponika ösümlikleriň ösüş potensialyny doly boşadyp biler.Pes CO₂konsentrasiýasy Arabidopsis taliananyň gülleýän wagtyny gijikdirdi, ýokary CO bolsa₂konsentrasiýasy tüwiniň gülleýän wagtyny çaltlaşdyrdy, tüwiniň ösüş möhletini 3 aýa çenli gysgaltdy we ýylda 4 nesil köpeltdi.CO goşmak bilen₂Emeli ösüş gutusynda 785,7μmol / mol çenli, “Enrei” soýa görnüşiniň köpeltmek sikli 70 güne gysgaldyldy we bir ýylda 5 nesil ösdürip biler.Haçan-da CO₂konsentrasiýasy 550μmol / mol ýokarlandy, Cajanus cajanyň güllemegi 8 ~ 9 gün, miwäniň emele gelmegi we ýetişmegi hem 9 gün yza süýşürildi.Cajanus cajan ýokary CO-de eremeýän şeker ýygnady₂ösümlikleriň signalyň ýaýramagyna we güllemegini gijikdirip biljek konsentrasiýa.Mundan başga-da, kömürturşy gazy bilen ösüş otagynda₂, gibridizasiýa üçin amatly soýa gülleriniň sany we hili ýokarlanýar we gibridlenme derejesi meýdanda ösdürilip ýetişdirilen soýa garanyňda has ýokary.

Geljekdäki geljegi

Häzirki zaman oba hojalygy alternatiw köpeltmek we desgalary köpeltmek arkaly ekinleri köpeltmek işini çaltlaşdyryp biler.Şeýle-de bolsa, bu usullarda käbir geografiki talaplar, zähmeti gymmat dolandyrmak we durnuksyz tebigy şertler ýaly tohum hasylyny üstünlikli kepillendirip bilmeýän käbir kemçilikler bar.Ösümlikleri köpeltmek howa şertlerine täsir edýär we nesil goşmagyň wagty çäklidir.Şeýle-de bolsa, molekulýar marker köpeltmek diňe köpeltmegiň maksatly aýratynlyklaryny saýlamagy we kesgitlemegi çaltlaşdyrýar.Häzirki wagtda Gramineae, Leguminosae, Cruciferae we beýleki ekinlere çalt köpeltmek tehnologiýasy ulanyldy.Şeýle-de bolsa, ösümlik zawodynyň çalt öndürilmegi howa şertleriniň täsirinden doly dynýar we ösümlikleriň ösüşine we ösüşine görä ösüş gurşawyny kadalaşdyryp biler.Ösümlik zawodynyň çalt köpeltmek tehnologiýasyny adaty köpeltmek, molekulýar marker köpeltmek we beýleki köpeltmek usullary bilen birleşdirip, çalt köpeltmek şertinde gibridlenenden soň birmeňzeş çyzyklary almak üçin zerur wagt azalýar we şol bir wagtyň özünde irki nesiller hem bolup biler. ideal häsiýetleri we tohumçylyk nesillerini almak üçin zerur wagty gysgaltmak üçin saýlandy.

Zawodlarda ösümlikleri çalt köpeltmek tehnologiýasynyň esasy çäklendirmesi, dürli ekinleriň ösmegi we ösmegi üçin zerur bolan daşky gurşaw şertleriniň düýpgöter üýtgemegidir we maksatly ekinleriň çalt köpelmegi üçin daşky gurşaw şertlerini almak üçin köp wagt gerek.Şol bir wagtyň özünde, ösümlik zawodynyň gurluşygynyň we işleýşiniň gaty gymmatlygy sebäpli, yzygiderli meýdan häsiýetine baha bermegi çäklendirip biljek tohum hasylynyň çäkli bolmagyna getirýän uly göwrümli goşmaça tohumçylyk synagyny geçirmek kyn.Ösümlik zawodynyň enjamlaryny we tehnologiýalaryny kem-kemden gowulaşdyrmak we kämilleşdirmek bilen zawod zawodynyň gurluşygy we ulanylyşy kem-kemden azalýar.Ösümlik zawodynyň çalt köpeltmek tehnologiýasyny beýleki köpeltmek usullary bilen netijeli birleşdirip, çalt köpeltmek tehnologiýasyny hasam optimizirlemek we köpeltmek siklini gysgaltmak mümkindir.

END

Berlen maglumatlar

Liu Kaizhe, Liu Houcheng.Ösümlik zawodynyň çalt köpeltmek tehnologiýasynyň gözlegleri [J].Oba hojalygy in Engineeringenerçilik tehnologiýasy, 2022,42 (22): 46-49.